Bipolar Bozukluk

Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk diğer bir adıyla manik-depresif bozukluk kişinin ruh hali, enerjisi, konsantrasyonu ve günlük yapılan aktivitelerini yerine getirme becerisini etkileyen bir psikolojik-psikiyatrik bir rahatsızlıktır.
Kişinin duygu durumu manik ve depresyon kutupları arasında değişkenlik gösterir. Sabit, sürekli ve dengeli bir ruh hali gözlemlenemez. Onun yerine depresif dönemde depresyonun mutsuzluk, üzüntü, isteksizlik, motivasyon kaybı gibi klasik belirtileri görülür. Manik dönemde ise; taşkın, coşkulu duygu durum, enerji ve aktivitede artma (çok konuşma, çok gezme, çok para harcama, cinsel istekte artış, fikir uçuşmaları, yaratıcılıkta artma, risk alıcı davranışlarda artma), dikkat dağınıklığı, yoğunlaşmayı sürdürememe, uyku ihtiyacının azalmasına rağmen kendini enerjik hissetme, özgüven ve özsaygıda belirgin artış, rahatsızlık verici ya da saldırgan davranışlar gibi özellikler ortaya çıkabilmektedir.
Bipolar bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir fakat bir kişinin bipolar tanısı alabilmesi için birçok durumun bir arada geliştiği faktörler olduğu belirtiliyor. Bu faktörler arasında; beyindeki kimyasal dengesizlikler, genetik aktarım ve tetikleyici faktörler yer almaktadır.
Bipolar Bozukluğun Nedenleri
Beyindeki kimyasal dengesizlik
Bipolar bozukluğun, beyindeki kimyasal dengesizliklerin sonucu gelişebilir. Beynin fonksiyonlarını kontrol eden kimyasallara nörotransmiterler denir. Bir veya daha fazla nörotransmiterde bir dengesizlik varsa, bipolar bozukluk semptomları gelişebilir.
Genetik Nedenler
Bipolar bozukluğun, genetiğe bağlı olduğu durumlarda vardır. Ailedeki birinci derece akrabalardan genetik aktarım sonucu kazanım yaşanabiliyor. Anne, baba veya kardeşte bipolar bozukluk olanların doktor kontrolüne gitmesi önerilmektedir. Bununla birlikte, bipolar bozukluktan tek bir gen sorumlu değildir. Bunun yerine, bazı genetik ve çevresel faktörlerin tetikleyici gibi davrandığı düşünülmektedir.
Tetikleyici unsurlar
Stresli durumlar veya yaşanan travmalar genellikle bipolar bozukluğu tetikleyici unsurlar arasında yer almaktadır. Bunlar; bir ilişkinin bitişi, fiziksel, cinsel veya duygusal istismar, yakın bir aile üyesinin ya da çok sevilen birinin ölümü veya beyin travmaları da bipolar bozukluğu tetikleyebilir.
Bu tür yaşam değiştirici olaylar, bir insanın hayatında herhangi bir zamanda depresyon dönemlerine neden olabilir.
Belirtileri
Hastalığın iki birbirine zıt evresi vardır. Bunlar;
Mani veya Hipomani
• Aşırı derecede enerjik hissetmek
• Sürekli heyecanlı hissetmek
• Düşünce değişimindeki hız
• İyimserlik
• Odaklanmakta sorunlar yaşamak
• Az uyumak
• Hızlı konuşmak
• Cinsel istekte artış
• Aşırı neşeli olmanın tam aksine çok hızlı sinirlenebilme
• İştah problemleri
• Dikkatsizlik
• Bu belirtilere bağlı alkol ve uyuşturucu kullanma durumu
Mani ve hipomani dönemde görülebilecek belirtilerden en az üç tanesi bipolar bozukluk nedir tanısı koymaya yeterlidir.
Bipolar Depresyon Belirtileri:
• Mani dönem aksine çok enerjisiz hissetmek
• Unutkanlık hali
• Ümitsizlik hissi
• Hiçbir şeyden zevk alamama
• İştah problemleri
• Yorgunluk
• Aileden ve yakın çevreden uzaklaşmak
• Uyku esnasında sık sık uyanmak
• İçe kapanıklık
• Keyif alarak yapılan faaliyetlere karşı ilgisiz olmak
• Kendini değersiz hissetmek
• İntihara meyillilik, intihar girişiminden bulunmak
Tedavi Yöntemleri
Bipolar bozukluğun tedavi süreci hastanın hekimle olan iş birliği ve aile yakınlarının tedavi sürecindeki destekleri oldukça önemlidir. Atakların ciddi bir bölümünde hasta ne hissettiğini ne yaşadığını ve kendisinde ne tür değişikliklerin meydana geldiğini fark edemeyebilir. Bipolar bozukluğa sahip bir hasta ileri seviyelere kadar kendi durumundaki değişiklikleri gözlemleyemeyebilir.
Depresif dönemde hasta mutsuzluğundan, hayattan keyif alamamakta sürekli olarak yakınabilir ve hasta bunu anlayamayabilir. Fakat mani dönemde ise sıklıkla çevre tarafından fark edilen bir dönemdir. Bu dönemde atak dönemleri oldukça önemlidir.
Atak dönemlerinde hasta eğer depresif bir dönemdeyse genellikle antidepresanlarla duygu – durum düzenleyici ilaç tedavisi yapılır. Manik dönemde ise eğer psikotik belirtiler eşlik ediyorsa antipsikotiklerden faydalanılabilir.
Bipolar bozukluk atakların dışında kişinin normal hayatını sürdürebildiği bir hastalıktır. Tedavi süreci sadece ataklar geldiği zaman değil, atakların oluşmasını engellemeyi amaçlamaktadır. Duygu durum dengeleyici ilaçlar bu açıdan oldukça önemlidir.
Bipolar bozukluğa sahip hastalar bir süre sonra kendilerini iyi hissettikleri için ilaç kullanımını bırakmak isteyebilirler. Burada hasta yakınlarının, hastaya yaklaşımı oldukça önemlidir. Hastanın ilaç kullanımını destekleyici söylemlerde ve özellikle hastalığın atakları açısında aile yakınlarının farkındalığının yüksek olması oldukça önemlidir.